Verstoring van beleidsprocessen
Regelmatig ontvangt StiBaBo het verzoek van rekenkamer(commissie)s om onderzoek te doen naar de vraag of de gemeenteraad wel optimaal ‘in control’ is. Met andere woorden: is de raad in staat om de kaderstellende en controlerende functie adequaat te vervullen en – niet onbelangrijk – kan hij het gemeentelijk beleid voldoende helder uitleggen en verantwoorden aan de samenleving. Precies die onderzoeksvraag had de rekenkamer van de gemeente Zandvoort aan ons gesteld. In overleg met de rekenkamer hebben wij besloten dat wij deze vraag op een innovatieve wijze gingen onderzoek. Door het volgen van verstoringen, konden we vaststellen of de raad in staat werd gesteld zijn controlerende taak uit te oefenen.
Na het vaststellen van beleid komt het vaak voor dat zich een incident aandient, dat het behalen van de beleidsdoelen in de weg staat. Het kan gaan om onverwachte maatschappelijke ontwikkelingen of verkeerde (financiële) inschattingen. Dit zijn verstoringen waarop moet worden gereageerd.
In het ideale geval krijgt de raad snel en helder inzicht in wat er aan de hand is en een oplossing aangeboden. De raad heeft dan het stuur weer stevig in handen.
In de praktijk is de informatievoorziening nogal eens gebrekkig of wankel waardoor het proces van sturing en controle te kort schiet. Van belang is daarom: hoe het toezicht is georganiseerd, op welk moment wordt ingegrepen als dat nodig is, welke beleidskeuzes daaraan ten grondslag liggen, wie daartoe bevoegd is en hoe de raad bij die keuzes wordt betrokken.
Aan de hand van een aantal lopende dossiers in de gemeente Zandvoort heeft StiBaBo zichtbaar gemaakt wie of wat- en onder welke omstandigheden – invloed uitoefent (en hierbij het proces verstoort) en hoe de raad vervolgens kan handelen. Deze invloed kan zijn oorsprong hebben binnen het college, de ambtelijke organisatie of de raad zelf. Ook is het mogelijk dat hieraan externe factoren ten grondslag liggen, bijvoorbeeld een (landelijke) wetswijziging.
Het onderzoeksrapport leidde tot een constructief debat in de raad; ook met de onderzoekers en rekenkamer. De raad besloot vervolgens tot het overnemen van een reeks aanbevelingen die moeten leiden tot een effectievere kaderstelling vooraf en controle achteraf.
Een dergelijk onderzoek naar beleidsverstoring kan bovendien de opmaat zijn voor een breder onderzoek naar de wijze waarop de processen van kaderstelling en controle in de gemeenteraad zich voltrekken. Zo inventariseerde StiBaBo in opdracht van de rekenkamer De Hoeksche Waard deze algemene processen en werd in nauwe afstemming met, en na debat in de raad een serie voorstellen overgenomen om de werkwijze aanzienlijk aan te passen en te versterken.
Heeft u interesse, dan kunt u contact opnemen via: info@stibabo.nl