Masterclass Integriteit voor beleidsmedewerkers

Integer handelen: burgers, bestuurders en ambtenaren zijn er van overtuigd dat de overheid integer moet handelen. Governance, het stelsel van regels en gedragingen dat een transparante overheid moet bevorderen, staat centraal bij vele management- en bestuurskundeopleidingen. Recent benadrukte Koning Willem-Alexander in zijn troonrede: ‘De integriteit van het openbaar bestuur mag niet ter discussie staan.’ Hierbij benoemde hij de voorbeeldfunctie die de overheid heeft in het uitdragen van gedeelde waarden.

Vaak kennen we de regels prima, zijn er gedragscodes vastgesteld en is de toegang tot vertrouwenspersonen goed geregeld. En toch halen de voorbeelden van niet-integer handelen bijna wekelijks de media. Zoals een bestuurder, politicus of ambtenaar die ‘de schijn van belangenverstrengeling’ tegen zich hoort uitspreken. Of neem het geval waarin een raadslid ook ondernemer is en zich laat meeslepen in zijn vriendschap met een collega-ondernemer. Een wethouder die, door de raad op zijn nek gezeten, zich laat verleiden om te veel toe te zeggen aan de projectontwikkelaar zonder formele ruggensteun. In de politiek worden scherpe vragen gesteld, de journalistiek bijt zich er in vast en de collega’s nemen afstand. Terecht of onterecht beschuldigd is dan allang niet meer de vraag. Andere belangen gaan dan een rol spelen, zoals reputatieschade van een politieke partij, het aanzien van het college of het gezag van het management. Even niet opgelet en weg is een mooie carrière of reputatie.
Valt dit te voorkomen? Soms niet, maar vaak ook wel. Organisatiecultuur speelt hierin een belangrijke rol. De cultuur waarin vragen gesteld mogen worden zonder daar op afgerekend te worden. Waar fouten gemaakt mogen worden en waar een gedragscode niet wordt gebruikt als een document met in steen gehouwen voorschriften. Hoe je dit kunt bereiken, is wellicht de moeite van het onderzoeken waard. Integer handelen is namelijk meer dan de regels naleven. Integriteit is ook ‘werk in uitvoering’.

Ook jij bent, als beleidsmedewerker, of adviseur van het college, soms getuige van individueel of collectief handelen waar vraagtekens bij geplaatst kunnen worden. Je kent wellicht de voorbeelden uit eigen praktijk, waarbij professionele opvattingen door politiek handelen op de proef worden gesteld. En hoe dien je dan te handelen? Kleine incidenten, soms niet meer dan een opvatting of gerucht, verspreiden zich razendsnel digitaal en voor je het weet is de reputatie van een bestuurder of ambtenaar geknakt.
Douwe Jan Elzinga, emeritus hoogleraar Staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, verzorgt een eerste context en gaat in op eigentijdse opvattingen en formele kaders die helpen om niet-integer handelen te herkennen.
Elias de Haan biedt vervolgens een dilemma-training. Aan de hand van voorbeelden die zich in de praktijk hebben afgespeeld wordt verkend hoe in dergelijke gevallen kan of moet worden gehandeld. Welke stappen zijn nodig om onafhankelijkheid te waarborgen en integriteitsconflicten te signaleren en bespreekbaar te maken.

Programma
We hebben een programma ontwikkeld dat op maat is voor de ambtelijke werkvloer. Het programma vloeit voor uit ‘in-house’-trainingen die we eerder voor diverse provincies, gemeenten en waterschappen hebben verzorgd. Voor een groep van ongeveer 25 beleidsmedewerkers is de duur van de masterclass 1 dagdeel. Meerdere groepen beleidsmedewerkers kunnen aan het traject deelnemen. Aan de hand van reële casuïstiek worden lastige dilemma’s in de relatie tussen bestuurder, ambtenaar en burgers geïllustreerd. Ook is er ruimte voor de deelnemers om praktijkervaringen in te brengen. En uiteraard worden er tips en trucs aangereikt die u al de volgende dag kunt toepassen.

Resultaat
Door de combinatie van theorie én praktijk is dit een effectieve en succesvolle masterclass die uitstekende referenties heeft opgeleverd en waarbij het geleerde onmiddellijk kan worden vertaald naar de eigen werkvloer. Deze masterclass geeft stof tot denken en laat zien dat integer handelen ‘dagelijks onderhoud’ vraagt.

Praktische informatie
• Deze masterclass wordt alleen in-house gegeven op elke locatie in Nederland.
• Voor nadere informatie kunt u bellen met Elias de Haan: 06 22146097